Birkaç gündür Güzel Sözler Burada sitesi için çeşitli özlü sözler ve atasözleri çeviriyordum. Bu süreçte ilgimi çeken konu başlıklarından birisi Japon atasözleri oldu. Japon atasözlerini çevirirken bir kez daha anlamın evrensel bir olgu olduğunu görmüş oldum. Kelimeler, cümle yapıları değişiyor belki ama aslında hangi millete ait olursa olsun diller paylaşılan soyut ortak anlamların somut olarak ifade edilmesini sağlayan araçlar.
Mesela çevirdiğim atasözlerinden birisi “Becerikli şahin pençelerini gizler” sözüydü. Bu söz bizdeki “Çok bilen az konuşur” sözüne yakın.
Bizim “Herkes hata yapar” ya da “Beşer bu şaşar” gibi ifadelerimize benzer olarak Japonlar “Maymunlar bile ağaçtan düşer” diyorlar.
Biz “Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür” derken Japonlar “Komşunun çimeni yeşildir” diyor.
Ya da Avrupa’da “Roma’dayken, Romalı gibi davran” denilen şeye Japonlar “Köye girince, köye uy” diyor.
Biz “Söz gümüşse sükut altındır” diyoruz Japonlar “Konuşmamak çiçektir” diyorlar.
Gördüğünüz üzere kelimeler, cümleler farklı olsa da aslında hem Türkçe hem de Japonca’nın paylaştığı anlamlar var. İngilizce’de de durum böyle. Biz “elma” diyoruz, onlar “apple” diyor ama nihayetinde kastettiğimiz şey aynı.
Dilleri öğrenirken ve dilleri anlamaya çalışırken kuru kuru kelimelere takılmak yerine o kelimelerin ardında saklı olan anlamlara yoğunlaşmak dil algısını ve sevgisini artıracak bir uğraştır. Tavsiye ederim.
