İngilizce kelime ezberleme üzerine pek çok farklı şey söyleniyor. Ancak ben konunun özünü anlamanız adına kelime öğrenmenin bilimsel arkaplanına ineceğim. Amacım size beynin kelimeleri nasıl depoladığını gösterip kelime öğrenme sürecinizi pekiştirmek. Bu yazıda size İngilizce kelime ezberleme ve ezberlediğiniz kelimeleri hatırlama ile ilgili kanıtlanmış 6 stratejiyi anlatacağım.
Bu arada tanışmadıysak hemen kendimi tanıtayım. Ben Hüseyin Demirtaş, Boğaziçi Üniversitesi mezunu profesyonel bir İngilizce eğitmeniyim.
İngilizce Kelime Ezberleme
Her ne kadar bu yazının başlığı İngilizce kelime ezberleme olsa da benim bu konuda tercih ettiğim ifade İngilizce kelime öğrenme. Neden mi? Çünkü ezberlenen unutulur, öğrenen kalır. Çünkü kuru kuru ezberlediğiniz kelimeyi kullanamazsınız ama öğrendiğiniz kelimeyi kullanabilirsiniz.
İngilizce Kelime Öğrenmede Bağlar ve Ağlar
Modern kelime ve öğrenme teorilerinde en çok öne çıkan kavramlardan birisi ağlar yani networkler ve bu ağlar içindeki bağlardır. Peki, bu ne demek? Bunun kelime öğrenmeyle alakası ne? Bu şu demek: Beynimiz kelimeleri bir ağ şeklinde tutuyor. Yani her bir kelime devasa bir ağın parçası. Kelimeler arasında ise kullanım sıklıklarına ve birbirleriyle ilişkilerine bağlı olarak bağlar kuruluyor. Mesela “kırmızı” ile “gül” ve “elma” arasındaki bağ, “kırmızı” ile “televizyon” arasındaki bağdan çok daha güçlü.
İkinci bir nokta ise her kelimenin sahip olduğu bağ sayısı farklı farklı. Mesela “müşkülpesent” kelimesinin bağ sayısı ile “su” kelimesinin bağ sayısı arasında dağlar kadar fark var. Niye? Çünkü “su” bin bir türlü deyim ve ifade de kullanılıyor. Oysa “müşkülpesent” kıyıda köşede kalmış bir kelime.
İyi güzel de bu anlattıklarımın İngilizce kelime öğrenme ile alakası ne? Alaka şu: Eğer siz öğrendiğiniz bir İngilizce kelimeyi zihninizdeki başka kelimelere bağlayabilirseniz, o kelimenin bağlarınız güçlendirebilirseniz, o zaman o kelimeyi daha kolay öğrenip hatırlarsınız. Peki, bu nasıl olacak? İngilizce bir kelimeyi zihninize iyice yerleştirip bağlarını kuvvetlendirmek için o kelimeyi eş anlamlıları, zıt anlamlıları ve benzer anlamlılarıyla birlikte öğrenin. Yani kelimeyi tek başına değil bir grup halinde öğrenin. Mesela “obvious” kelimesini öğreniyorsanız, bu kelimeyi “clear” ve “evident” kelimeleriyle beraber öğrenin ya da “vital” kelimesini “essential”, “primary” ve “trivial” kelimeleriyle beraber öğrenin. Böylece zihninizde bir değil 3-4 yeni bağ oluşturursunuz. Ayrıca bu kelimeler kendi içlerinde de ilişkili olacağı için zihninize iyice yerleşirler.
Duygusal öğrenme ile İngilizce Kelime Ezberleme
İnsan duygusal bir varlık. Hal böyle olunca insan zihni de bundan etkileniyor. Öğrenme sürecine duygularınızı katarak İngilizce kelime ezberleme ve öğrenme potansiyelinizi artırabilirsiniz.
Bunu yapmanın iki temel yolu var. İlki öğrenme sürecine pozitif ve motive bir şekilde yaklaşmak. Zoraki çalışmak performansınızı düşürür.
İkinci ve daha önemli olanı ise öğrendiğiniz kelimeleri duygusal olarak kendinizle ilişkilendirin. Mesela diyelim ki “exhilarating” kelimesini öğrendiniz. Aklınızda çok mutlu olduğunuz bir günü canlandırın ve “It was an exhilarating day” diyin. Ya da “scorching” kelimesini öğrenince havanın çok sıcak olduğu ve bunaldığınız bir günü hatırlayın. Zihninizde bu ikisini birbirine bağlayın. Böylece öğrendiğiniz kelimeleri hatırlama oranınız artar ve öğrenmeniz kolaylaşır.
Bireysel öğrenme ile İngilizce Kelime Ezberleme
İnsan ben merkezli bir varlık ve bunun yansımalarını öğrenme süreçlerinde görebiliyoruz. Derste sizin ilginizi çeken bir konu geçtiğinde daha dikkat kesilirsiniz mesela. Benzer şekilde kelime öğrenirken de öğrendiğiniz kelimeleri kendi kişisel hayatınızla, tecrübelerinizle, yaşadıklarınızla ilişkilendirirseniz İngilizce kelimeleri daha kolay öğrenir ve daha kolay hatırlarsınız. Hayal edin, görselleştirin, zihninize yerleştirin.
Bağlamsal öğrenme
İnsan zihni tek bir detaydan ziyade bağlamı hatırlamada daha başarılı. Mesela ilkokul binamızın tüm detaylarını hatırlamayabiliriz ama genel durumunu hatırlarız. Hatta o genel bağlam üzerinden bazen detayları hatırlamak da mümkün olur. Dedik ya insan zihni kelimeleri bağdaştırarak, ilişkilendirerek daha kolay öğreniyor. Aynı şekilde kelimeleri sadece kelime olarak tek başına değil de bir bütünün parçası olarak kullandığınızda daha kolay öğrenirsiniz. Burada kastedilen bütün ne peki? Buradan kastedilen bütün = cümle. Yani her öğrendiğiniz kelimeyi bir cümle içinde kullanın. Dil kelimelerden oluşmaz, dil cümlelerden oluşur, dil ifadelerden oluşur. Dil bir bütündür. Kelimeler tek başlarına değil, bir araya geldiklerinde değer ve anlam kazanır. O sebeple öğrendiğiniz her kelimeyi cümle içinde kullanın ve o kelimeyle ilgili örnek cümleler okuyun.
Kelimeleri kullanma & duyu organlarımız
İnsan beyni bir uyaran ne kadar çok sayıda farklı duyu organı üzerinden gelirse o uyaranı o kadar iyi kaydediyor çünkü bu durumda aynı bilgiyi birden çok kanaldan farklı şekillerde almış oluyor. Mesela hem gördüğünüz hem duyduğunuz hem de dokunup koklayabildiğiniz bir şey sadece görülen bir şeye kıyasla zihinde daha sağlam bir şekilde kaydedilir. Peki, bunu kelime öğrenmeye nasıl uygulayabiliriz? Şimdi birkaç pratik ipucuna bakalım.
Öncelikle yeni öğrendiğiniz kelimeyi kalem alın tekrar tekrar yazın; eliniz alışsın, eliniz alışırken zihniniz kelimeyi defalarca görsün kodlasın. Sonra o kelimeyi telaffuz edin, diliniz dönsün, diliniz dönerken kulaklarınız o kelimeyi defalarca duysun. Sonra o kelimeyi cümle içinde kurun, zihninizde hayaller kurun onunla ilgili. Bunları yaptığınızda o kelimeyi tam anlamıyla tecrübe etmiş ve zihninize iyice yerleştirmiş olacaksınız.
İngilizce kelime öğrenmek için okumak
Son olarak da öğrendiklerinizi unutmamak ve yeni kelimeler öğrenmek için ilginizi çeken alanlarda sürekli olarak İngilizce okumalar yapın. Okuyun, not alın, sözlüğe bakın. Öğrenin, tekrar okuyun ve başarın!
Etiketler: ingilizce kelime ezberleme, ingilizce kelime öğrenme, ingilizce kelimeler nasıl ezberlenir, ingilizce kelimeler nasıl öğrenilir, ingilizce kelime öğrenme yöntemleri